Ev alqı-satqısı bazarını iflic edəcək qərar…

13-11-2015, 12:41 922 dəfə baxılıb

Ev alqı-satqısı bazarını iflic edəcək qərar…














Hüseynov Həbib Əlibala oğlu və Hüseynova Rahibə Abdul-Hüseyn qızı Rzayev Nəriman Fərman oğluna qarşı iddia ərizəsi ilə Sumqayıt Şəhər Məhkəməsinə müraciət edərək aralarında bağlanmış 25.04.2013-cü il tarixli alqı-satqı müqaviləsinin etibarsız hesab edilməsi və onun əsasında verilmiş qeydiyyat vəsiqəsinin ləğv edilməsi barədə qətnamə qəbul edilməsini xahiş edib. Bu barədə “Bizim Yol”a cavabdeh N.Rzayev məlumat verib

“Hüseynovlar iddia tələblərini onunla əsaslandırıblar ki, çox ağır vəziyyətə düşdüklərindən maddi yardıma ehtiyacları yaranıb və borc pul axtarmağa başlayıblar. Guya mən də onlara ipoteka düzəldə biləcəyimi bildirib və hərbidə işlədiyimi, kömək edə biləcəyimi, bunun müqabilində mənzillərini girov qoymaqlarını istəmişəm. İddiaçılar da çıxılmaz vəziyyətdə olduqlarından mənimlə razılaşıblar. Söhbət Abşeron rayonu, Saray qəsəbəsində yerləşən 37 saylı, sahəsi 47 kvadratmetr olan məzildən gedir”,-deyə N.Rzayev bildirir.

İddiada nə yazılıb?

İddiada bildirilir: 25.04.2013-cü il tarixdə Hüseynovlar N.Rzayevlə birlikdə Abşeron rayonu 2 saylı notariat kontoruna gediblər. Onlar arasında sənəd imzalanıb. Sənədin 45.000 manat pulu ipoteka krediti götürmək məqsədilə mənzilin girov qoyulması haqqında olub. Onları girov müqaviləsinə imza etdirən N.Rzayev ipoteka kreditlərinin bağlı olduğunu və bir həftəyə açılacağını bildirib. Bir neçə həftə keçməsinə baxmayaraq, onlara hər hansı pul verilməyib, mənzili isə girovdan çıxarılmayıb, sonradan onlara məlum olub ki, əslində bu girov yox, alqı-satqı müqaviləsi olub. İddiaçıların hər ikisinin evin alqı-satqı edilməsinə dair notarial qaydada təsdiq edilmiş ərizələri iş materiallarına əlavə edilib.
Bu iddia Sumqayıt Şəhər Məhkəməsi 25 fevral 2015-ci il tarixli, 2(060)-571/2015 saylı qətnaməsi ilə rədd edilib. Qətnamədən narazı qalan iddiaçılar apellyasiya şikayəti verərək onun ləğv edilməsi və yeni qətnamə çıxarılmasını istəyib. Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsi 10 avqust 2015-ci il tarixli, iş № 2(105)-1106/2015 saylı qətnaməsi ilə iddiaçıların tələbini təmin edib.

Cavabdeh iddiadan və qətnamədən şikayətçidir

N.Rzayev iddia və qətnamə ilə razılaşmadığını bildirir: “Belə çıxır ki, istənilən vətəndaş əmlakını alqı-satqı etdikdən 5-6 ay sonra hər hansı səbəb gətirərək məhkəmə qaydasında müqaviləni asanlıqla ləğv etdirə bilər. Bəs, onda notariat hərəkətləri, bağlanmış və notarial qaydada təsdiq olunmuş alqı-satqı müqaviləsi, müvafiq banka ödənilmiş pul və qəbzləri? Yəni işdə maraqlı olan şahid ifadələri notarial qaydada təsdiq edilmiş sənədlərdən daha əhəmiyyətlidirmi? İddiaçı ərizəsində göstərib ki, evini ucuz qiymətə satmış və bunu də səbəb kimi gətirir ki, əslində niyyəti alqı-satqı olmayıb, girov qoymaq olmuşdur.
Məhkəmə zalında məlum oldu ki, iddiaçılar Azərbaycan dilində yazıb oxumağı bacarırlar, evin alqı-satqısına icazə barədə ərizəni özləri yazaraq təsdiq ediblər. İddiaçı Rahibə Hüseynova isə ali təhsillidir, müəllimə kimi məktəblərdən birində dərs deyir. Belə olan halda hansı aldatmadan söhbət gedə bilər? Əgər onları bu müqaviləni imza etməyə məcbur edən hal var idisə, niyə görə onlar bu barədə şikayət etməyib, bu halları məhkəmədə sübut etməyiblər. Əgər onlara bizim tərəfimizdən zorakılıq və ya hədə-qorxu tətbiq edilmişdisə, məhkəmə bu halları yoxlamalı və yekun qərara gəldikdə həmin halların real olduğu halda qətnamə qəbul etməli idi. Eyni zamanda qeyd olunan evi həmin vaxt alan zaman bazar qiyməti mən aldığımdan çox az fərqlənirdi, çünki Abşeron rayonu, Saray qəsəbəsində yerləşən 37 saylı həmin mənzilin sahəsi cəmi 47 kvadratmetr olaraq köhnə tikili idi. Onlar isə evi həmin vaxt nisbətən ucuz satdığından mənə cəlbedici gəldi, buna görə də alqı-satqı etdik.
Alqı-satqı müqaviləsindən altı ay sonra, notariat kontorunda aramızda 03.09.2013-cü il tarixdə 45.000 manat dəyərində borc müqaviləsi bağlanıb. Əgər onlar evi satmaq istəmirdilərsə, belə bir niyyətləri yox idisə, evlərini geri tələb edərdilər, daha təkrar olaraq üzərindən altı ay keçdikdən sonra yenidən məndən borc alaraq müqavilə bağlamazdılar.
Məhkəmə eyni zamanda şahid Əhmədova Xalidəxanım Tapdıq qızının ifadəsinə də əsaslanıb. Lakin X.Əhmədova və həyat yoldaşı Əliyev Seymur Sevindik oğlu da qeyd olunan mənzilin onlara aid hissəsinin satılmasına etiraz etmədikləri haqqında notarial qaydada ərizə veriblər. Məhkəmə X.Əhmədovanın ifadəsinin “2 qəpik” hissəsini qətnaməyə salsa da, nədənsə onun Həbib Hüseynova məxsus satılmış evdən əldə edilmiş pula dair heç bir iddialarının və tələblərinin olmadığını, özlərinin qonşuluqda ayrıca evlərinin olmasının, həmin evin faktiki olaraq heç bir zaman onlara məxsus olmadığını, yalnız evin alqı-satqısı zamanı bu halın onlara məxsus olması hissəsini qətnamədə əks etdirməyib. Belə olmadığı halda hansı səbəbdən Seymur Əliyev və Xalidəxanım Əhmədova hazırkı vaxtadək pul tələbi ilə bağlı iddia qaldırmayıblar? Bu isə məhkəmənin bu işdə qərəzli və qeyri-obyektiv olmasını bir daha göstərir.
Göründüyü kimi, apellyasiya instansiyası məhkəməsi özünün qətnaməsində sadaladığı hallar yalnız mülahizə və şahid ifadələrinə əsaslanır, halbuki elə həmin qətnamədə alqı-satqı müqaviləsinin özünə və notarial qaydada aparılmış işə əlavə edilmiş sənədlərə istinad etməyib. Odur ki, mən bu qətnamədən Ali Məhkəməsinin Mülki Kollegiyasına şikayət etdim”.

Qərardadda istinad olunan qərar ləğv olunubmuş

Cavadehin vəkili Emil Bədəlov bildirir ki, Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsi 10 avqust 2015-ci il tarixli qətnaməsi ilə iddiaçıların tələbini təmin edib: “Həmin qətnamə iş materiallarında olan sənədlərə formal olaraq istinad edib. Nəticədə yalnız iddiaçıların vermiş olduqları ziddiyyətli ifadələrə əsaslanıb, onların izahatlarını qətnaməyə köçürməklə nəticədə qərəzli olaraq düzgün olmayan qərar qəbul edib. Apellyasiya instansiyası məhkəməsi yekun qərara gələn zaman “Ə.Ə.İbrahimovun şikayəti üzrə Ali Məhkəmənin Mülki İşlər üzrə məhkəmə kollegiyasının 11.07.2003-cü il tarixli qərarının qanuniliyinin yoxlanmasına dair” Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun 12.04.2004-cü il tarixli qərarına istinad edib. Məhkəmə qeyd olunan qərarın mahiyyətini deyil, yalnız həmin qərarda Mülki Məcəllənin müvafiq normalarına (324.1, 324.2, 324.4, 324.5, 337.1, 338 və 339-cu maddələrinə) istinad edərək formal olaraq qərarı əsaslandırmaq istəyib”.
Vəkilin sözlərinə görə, həmin qərarın mahiyyəti ilə tanış olduqda məlum olur ki, Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun müvafiq qərarı ilə S.Tağıyevanın və onun ailə üzvlərinin mənzildən və mənzil qeydiyyatından çıxarılması barədə Ə.İbrahimovun iddia ərizəsinə, mənzilin alqı-satqı müqaviləsinin və mənzilə olan qeydiyyat vəsiqəsinin etibarsız hesab olunması barədə cavabdehlərin qarşılıqlı iddia ərizəsinə dair Ali Məhkəmənin Mülki işlər üzrə məhkəmə kollegiyasının 11 iyul 2003-cü il tarixli qərarı Mülki Prosessual Məcəllənin 407.1.4, 407.2, 408.1.5, 416 və 417.0.2-ci maddələrinin müddəalarına uyğun olmadığı üçün qüvvədən düşmüş hesab edilib, dolayısı ilə həmin işə baxan apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qərarı düzgün hesab edilib.
Belə ki, Apellyasiya instansiyası məhkəməsi işə baxan zaman birinci instansiya məhkəməsinin qərarını ləğv edərək göstərib ki, “mənzilin alqı-satqısını verilmiş kreditlə əlaqələndirmək əsassızdır, rayon məhkəməsi tərəfindən cavabdehlərin aldadıldığı nəticəsinə gəlinməsi hüquq normalarının pozulması ilə müşayiət edilmişdir”. Bundan sonra kassasiya instansiyası məhkəməsi həmin qətnaməni ləğv edərək yenidən baxılması üçün apellyasiya instansiyasına göndərib.
30.04. 2003-cü il tarixdə Apellyasiya Məhkəməsi işə təkrarən baxıb və yenə də Yasamal Rayon Məhkəməsinin 12.09.2002-ci il tarixli qətnaməsinin ləğv edilməsi, apellyasiya şikayətinin təmin olunması barədə qətnamə qəbul edib. Məhkəmənin qətnaməsinə görə, mübahisəli mənzilin alqı-satqı müqaviləsinin aldatma yolu ilə bağlandığını təsdiq edən hər hansı sübut aşkar edilməyib.
11.06.2003-cü il tarixdə cavabdehlərin kassasiya şikayətinə baxıldıqdan sonra Ali Məhkəmənin Mülki işlər üzrə Məhkəmə Kollegiyası qərara alıb ki, Apellyasiya Məhkəməsinin 30.04.2003-cü il tarixli qətnaməsi dəyişdirilsin, qarşılıqlı iddia təmin olunsun, mübahisəli mənzilə dair S.Tağıyeva ilə Ə.İbrahimov arasında bağlanmış alqı-satqı müqaviləsi və Ə.İbrahimovun adına verilən mübahisəli mənzilin qeydiyyat vəsiqəsi etibarsız hesab edilsin və bununla da kassasiya şikayəti təmin olunsun.
Bu qərara əsasən, bir sıra hallar tərəflər arasında alqı-satqı müqaviləsinin bağlanmadığını təsdiq edir, aldatma nəticəsində bağlanan əqd etibarsızdır. Apellyasiya Məhkəməsi qətnaməsini ləğv edərək, yeni apellyasiya baxışına göndərilməsinə zərurət yoxdur. Bundan sonra yuxarıda da qeyd edildiyi kimi, Konstitusiya Məhkəməsinin müvafiq qərarı ilə Ali Məhkəmənin qeyd olunan qərarı ləğv olunub.
Göründüyü kimi, Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin özünün belə istinad etdiyi məhkəmə qərarında gəlmiş olduğu yekun nəticənin ziddinə qərar qəbul edib.
Məsələ ilə əlaqədar Hüseynovların vəkili Şəfiqə Nağıyevlə əlaqə saxlanılıb. Onun köməkçisi bu barədə ona məlumat versə də, o açıqlama verməyib.

Ekspert Əkrəm Həsənov Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsi 10 avqust 2015-ci il tarixli qətnaməsinin təhlükəli presedent yaradacağını bildirdi: “Hesab edirəm ki, cavabdehin tələbi haqlıdır. Apellyasiya Məhkəməsinin belə yanaşması mənzil alqı-satqısı bazarı üçün çox təhlükəli presedent yaradır. Bu yanaşmaya əsasən istənilən alqı-satqını mübahisələndirmək olar. Bu isə mülki dövriyyəni iflic edə bilər, heç kəs bağladığı əqddən əmin olmaz. Biabırçılıqdır!”
Mülkiyyət hüququ toxunulmaz və müqəddəsdir

Konstitusiyanın 13 və 29-cu maddələrinin müddəalarına əsasən mülkiyyət toxunulmazdır və dövlət tərəfindən müdafiə olunur. Heç kəs məhkəmənin qərarı olmadan mülkiyyətindən məhrum edilə bilməz.
Mülkiyyət hüququ insan hüquq və azadlıqlarına dair beynəlxalq-hüquqi aktlarda əsas, ayrılmaz və mühüm hüquqlardan biri kimi önəmli yer tutur. Bu barədə İnsan Hüquqları haqqında Ümumi Bəyannamənin 17-ci maddəsi, İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyasına əlavə 1 saylı Protokolun-1-ci maddəsində qeyd olunub.
AR Mülki Məcəlləsinin 146-cı maddəsinə görə, müqavilə bağlanması ilə yaranan daşınmaz əmlaka mülkiyyət hüququnun onu əldə edən şəxsə tam keçməsi bu hüququn verildiyinin dövlət reyestrində qeydə alındığı tarixdən etibarən baş verir. Həmin anda həmçinin əmlakı özgəninkiləşdirilən şəxsin bu əmlaka olan mülkiyyət hüququna xitam verilir.
Bu Məcəllənin 324.1, 324.2, 324.4 və 324.5-ci maddələrinə görə, əqd mülki hüquq münasibətinin əmələ gəlməsinə, dəyişdirilməsinə və ya xitamına yönəldilmiş birtərəfli, ikitərəfli və ya çoxtərəfli iradə ifadəsidir. Əqdin etibarlı olması üçün Mülki Məcəllə ilə müəyyənləşdirilmiş formaya riayət edilməsi zəruridir. Bu Məcəllədə göstərilmiş hallarda əqdlərin notariat qaydasında təsdiqlənməsi məcburidir. Daşınmaz əşyaların alqı-satqısı haqqında müqavilə yazılı formada bağlandıqda və notariat qaydasında təsdiqləndikdə etibarlı sayılır. Əqdin notariat qaydasında təsdiqlənməsi Mülki Məcəllənin 331-ci maddəsinin tələblərinə uyğun gələn sənəddə notariusun və ya bu cür notarial hərəkəti yerinə yetirməyə hüququ çatan digər vəzifəli şəxsin təsdiqləyici qeyd etməsi yolu ilə həyata keçirilir.
Əqdin notariat təsdiqlənməsi qaydası notariat haqqında qanunla müəyyənləşdirilir. “Notariat haqqında” qanunun 46-cı maddəsində göstərilir ki, qeydiyyatdan keçməli olan əmlakın özgəninkiləşdirilən və ya girov qoyulan əmlaka mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənədlər, habelə ər-arvaddan birinin daşınmaz əmlak üzərində sərəncam vermək barədə notariat qaydasında təsdiq edilən və (və ya) qeydiyyata alınan əqdlər bağlaması üçün digər tərəfin notariat qaydasında təsdiq edilmiş razılığı lazımdır.
bizimyol.info


loading...
OXŞAR XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
BÜTÜN XƏBƏRLƏR