Ukrayna niyə Türk Şurasında müşahiədəçi statusu almağa çalışır?

12-08-2020, 12:54 304 dəfə baxılıb


Ukrayna niyə Türk Şurasında müşahiədəçi statusu almağa çalışır?

Ukrayna Xarici İşlər nazirinin birinci müavini Əminə Caparova olduqca gözlənilməz bir açıqlama verdi. O, Krım yarımadasının Rusiya tərəfindən işğalını qəbul edə bilməyən və Kiyevə köçən Krım tatarlarından biridir. "Ukrayna Türk Dünyasını birləşdirən təşkilat olan Türk Şurasında müşahidəçi statusu almağa çalışır", - dedi Caparova jurnalistlərə.

“Ukrayna Türk mədəniyyətinin varisidir. Krım tatarları Ukrayna ilə Türkiyə arasındakı körpüdür”, - deyən nazir müavini bu addımın ölkə üçün olduqca faydalı olduğunu bildirdi.

O, Türkiyənin Krım yarımadasına yaxın olan Xerson bölgəsində Krım tatarları üçün 500 mənzil tikmək niyyətində olduğunu da açıqladı: “Rusiya bu gün də əvvəllər olduğu kimi, Krım tatarlarının irsini məhv etməyə çalışır. Rusiya Federasiyası Krımı işğal edərək hibrid müharibə alətləri ilə cinayətlərini qanuniləşdirməyə çalışır. İşğal edilmiş Krımdakı beynəlxalq konfranslara milyardlarla dollar xərcləyir. Müxtəlif ölkələrdən olan insanları yarımadaya dəvət edərkən, onları "Krımda həyatın nə qədər yaxşı olduğuna" inandırmağa cəhd edir”.

Bundan əlavə, Caparovanın sözlərinə görə, Rusiya işğal edilmiş Krımdan hərbi baza kimi istifadə edir və Orta Şərq və Şimali Afrikada hərbi strategiyasını davam və inkişaf etdirmək üçün Qara və Azov dənizləri bölgəsinə nəzarəti ələ almağa çalışır. O vurğulayıb ki, bu məsələnin üzərində düşünməyə dəyər.

Türk Şurası ilə bağlı deyilənlər xüsusilə maraqlıdır. Yeri gəlmişkən, ukraynalı nazir müavini bir müddət əvvəl Ukrayna hökumətinin Krımın işğalı ilə bağlı xüsusi strategiya hazırladığını elan etdi, lakin bu günə qədər o sənəd açıqlanmayıb. Görəsən, belə bir strategiya nədən ibarət ola bilər? Caparovanın jurnalistlərə dediklərindən anlaşılır ki, Ukrayna istənilən xarici dəstəyə ümid edir. Bu vəziyyətdə Türk Şurası ölkələrinin Krım Tatar xalqına şərtsiz rəğbət hiss etdiyi və ümumilikdə ərazi bütövlüyü probleminə münasibətləri əlavə dəstək hesab edilə bilər. Nazir müavininin Rusiyanın Krımı Aralıq dənizində irəliləməsi üçün hərbi bazaya çevirmək məqsədindən danışarkən nə dərəcədə haqlı olduğu da maraqlıdır.

AYNA mövzuya dair xarici ekspertlərin fikirlərini öyrənib.

Ukrayna Ordu Təhqiqatı, Konversiya və Silahsızlaşma Mərkəzinin Cənubi Qafqaz Şöbəsinin rəhbəri Vladimir Kopçak (Tbilisi):

“Belə bir təşəbbüs yalnız məmnuniyyətlə qarşılana bilər, çünki bu, Kiyevin Krımın işğalı siyasətində fəal mövqeyinin göstəricisidir. Əslində, Əminə Caparovanın xarici siyasət idarəsi rəhbərinin müavini vəzifəsinə təyin olunması Kiyevin məntiqi qərarından və fəallığından xəbər verir. Onu da xatırladım ki, Caparova UNESCO işləri üzrə Ukrayna Milli Komissiyasının rəhbəridir.

Əlbəttə, Türk Şurası ilə yaxınlaşma, hər şeydən əvvəl Rusiyanın Qara dəniz bölgəsindəki genişlənməsinə qarşı Kiyevin təbii müttəfiqi kimi Türkiyə ilə əlaqədardır. Krımın ilhaqı və onun tamamilə hərbiləşdirilməsi Ukraynaya yeni açıq hərbi təhdidlər yaratmaqla yanaşı, güc balansının Rusiyanın lehinə kəskin dəyişməsinə səbəb oldu və nəticədə bu gün Rusiya Qara dəniz hövzəsində hegemon mövqeyə malikdir. Belə vəziyyət, təbii ki, Ankaranı qane etmir. Krım tatarları ilə həmrəylik və Ukraynanın ərazi bütövlüyü, təkrar edirəm, üzdə olan amildir.

Krım artıq planlarda yox, real olaraq, Aralıq dənizində, Yaxın Şərqdə, Xəzərdə ("Böyük Xəzər bölgəsi") və sairdə Kremlin maraqlarının irəliləməsi üçün hərbi bazaya çevrilib. Krım qruplaşması Moskvanın Suriyadakı hərbi avantürasında əsas rollardan birini oynamağa davam edir. Burada söhbət yalnız maddi-texniki təminatdan yox, həm də Rusiya Qara Dəniz Donanmasına daxil olan 11356 freqatdan, "Caliber" kruiz raketlərinin atıldığı döyüş əməliyyatlarından gedir.

Ukrayna üçün Türk Şurasında mümkün müşahidəçi statusunun başqa bir vacib cəhəti, deyək ki, maarifləndirmə funksiyasıdır. Türk Şurasının postsovet ölkələri fərqli geosiyasi paradiqmalardadır, lakin onların hər birində Rusiyanın çox güclü məlumat təsiri və Kremlin "yumşaq gücünün" digər cəhətləri mövcuddur. Bu, həm Azərbaycana, həm də Orta Asiya ölkələrinə aiddir. Yeni formatda ünsiyyət həm Kiyev üçün, həm də Türk Şurası ölkələri üçün vacibdir. Həm də unutmayaq ki, Macarıstan Türk Şursında müşahidəçi rolunu oynayır və Kiyev və Budapeşt üçün belə bir əlavə platforma hər halda xeyirlidir.

Əlbəttə ki, bu təşəbbüsə Krımın işğaldan azad edilməsi üçün uzunmüddətli strategiyanın bir elementi kimi baxmaq lazımdır. Bu, istisnasız olaraq bütün sahələri əhatə edir - bütövlükdə Ukraynanın təhlükəsizlik sektorunun gücləndirilməsindən tutmuş, Moskvanın siyasətinə görə bir daha eroziya və yox olmaq təhlükəsi altında olan Krım tatarlarının milli və mədəni kimliyini qorumağa qədər. Bu prosesin əsas sütunu, ilk növbədə, Kiyevin Krımın geri qaytarılması strategiyasını ardıcıl şəkildə müdafiə etməsindən, Krımın və Donbasın bir hissəsinin işğalı məsələlərini ayırmamasından, həm Kremldən, həm də bir sıra "tərəfdaşlarımız" vasitəsi ilə bizə təlqin edilən hər cür "sövdələşmə"dən imtinadan ibarət olmalıdır. Sonra beynəlxalq birliyin həmrəyliyi və Rusiya daxilindəki faktiki vəziyyət də nəzərə alınmalıdır. Bu baxımdan, Ukrayna-Türk Şurası formatında əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinin vacibliyini qiymətləndirməmək çətindir”.

Azad Rusiya Fondunun Cənubi Qafqazdakı nümayəndəliyinin direktoru Yeqor Kuroptev:
“Məsələyə Krımın artıq hərbi bazaya çevrilməsi ilə başlayaq və təbii ki, bu, hərbi baxımdan Moskva üçün vacib strateji dəstəkdir. Kiyev tərəfindən Krım tatarlarının həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş istənilən təşəbbüs yalnız müsbət qarşılana bilər. Xatırladaq ki, Krımdakı tatarlar rus kəşfiyyatı tərəfindən təqib olunur. Heç bir səbəb olmadan həbsxanalara atılırlar. Onların vəziyyəti çox çətindir. Odur ki, Xarici İşlər nazirinin bir müavininin bu məsələ ilə xüsusi olaraq məşğul olması olduca məntiqlidir.

Türkiyəyə və Türk Şurasına gəlincə, bu yaxınlarda Bakıya və dolayı yolla Ankaraya dəstək verdiyi Azərbaycan ilə Ermənistan arasındakı münaqişə ilə bağlı Ukraynanın mövqeyini gördük. Türkiyənin Moskva ilə son dərəcə gərgin münasibətləri var və ola bilsin ki, Kiyev Türkiyə kimi güclü oyunçularla vahid cəbhə yaratmağa hazır olduğu barədə aydın siqnallar göndərməyə çalışır. 6 ildir qızğın müharibə şəraitində olan Ukrayna üçün hər hansı bir ittifaq və böyük tərəfdaşlarla əməkdaşlıq son dərəcə vacibdir. Beləliklə, bu əməkdaşlığı inkişaf etdirirlər.

Düşünmürəm ki, kimsənin Krımın necə işğaldan azad edilməsi barədə konkret bir planı və ya belə bir planın reallığına inamı var. Ancaq yarımadanın Ukrayna ərazisinə yenidən inteqrasiyasına yönəlmiş istənilən tədbir yalnız dəstəklənə bilər”.


loading...
OXŞAR XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
BÜTÜN XƏBƏRLƏR